Добро пожаловать, Странник! Мы уже проголодались...
Bestiary.us
энциклопедия вымышленных существБыстрый переход
- Портал им.Киплинга Собрание сказок, поэтически объясняющих происхождение той или иной особенности животных, например "откуда у верблюда горб", "почему у слона длинный хобот", или "с чего б это вдруг кошки и собаки не ладят".
- Средневековые бестиарии Бестиарии практически составляли особый жанр в средневековой литературе, совмещавший в себе черты естественнонаучного сочинения, теологического трактата и художественных произведений, и рассказывающий нам о представлениях средневековой Европы о животных и чудовищных племенах.
- Средиземье Средизе́мье (англ. Middle-earth, буквально Среди́нная земля́, также существуют варианты перевода Среднеземье, Средьземелье) — одна из первых и самых известных фэнтези-вселенных. Оно является местом действия основных произведений Дж.Р.Р.Толкина, а также «вольных продолжений» других авторов.
Вужалка
Вужалка — в белорусском фольклоре девушка-змея, дочь змеиного царя
Vužalka — according to belarusian folklore daughters of Serpent king (tsar)
Вужалка — у беларускім фальклоры дзяўчына-змея, дачка змяінага цара
Vužalka — according to belarusian folklore daughters of Serpent king (tsar)
Вужалка — в белорусском фольклоре девушка-змея, дочь змеиного царя
ВужалкаВ белорусском фольклоре девушка-змея, дочь змеиного царя по-русскиVužalkaAccording to belarusian folklore daughters of Serpent king (tsar) in englishВужалкаУ беларускім фальклоры дзяўчына-змея, дачка змяінага цара па-беларуску
Змеевна —
Змяёўна —
Ужалка —
Согласно записей с Вилейщины (Вилейский район Минской области Беларуси), Вужалки (от белорусского "вуж" — "уж") — дочки Змеиного царя.
"Да паловы яны прыгожыя маладыя дзяўчаты, з доўгiмi распушчанымi валасамi, а замест ног ў iх як бы зьмяiны хвост" (219; 449: с.508).
До пояса они прекрасные молодые девушки, с длинными распущенными волосами, а вместо ног у них будто бы змеиный хвост.
Но помимо своего обычного облика также могут превращаться в изящных девушек или в змей. Отличить такую змейку можно по обязательному атрибуту вужалок — золотым серьгам. Отсюда и поверье, будто ужи с желтыми пятнами на голове — вужалки в своем змеином обличье.
Вужалкі звычайна жывуць у лесе, паблізу вадаёмаў, хаця і неабавязкова. Яны вельмі любяць сядзець на старых раскідастых дрэвах і часаць залатымі грабёнкамі свае цудоўныя валасы.
Вужалкі не маюць ніякага адзення, нягледзячы на тое, што іхні бацька Змяіны цар вельмі багаты. Пад яго аховай знаходзіцца шмат скарбаў, таму дочкі яго не ведаюць ні ў чым адмовы. I якіх толькі дарагіх упрыгожванняў няма на вужалках! То калі хто ўбачыць вужалак у сонечны дзень, можа падацца, што само сонца скацілася ў лес — так зіхацяць на вужалках розныя каралі і бранзалеты. Часам каторая з вужалак можа згубіць што-небудзь з упрыгожванняў. Лічыцца добрым знакам знайсці такую рэч. Звычайна яна прыносіць шчасце, і чалавек гэты не баіцца змяінага ўкусу. Самі вужалкі не робяць чалавеку ніякай шкоды, але вакол таго месца, дзе яны сядзяць, кішма кішаць розныя гады. Такім чынам Змяіны цар ахоўвае сваіх дачок.
Запісала А.У.Лукша, Вілейскі раён Мінскай вобласці Беларусі (449: с.508)
Вужалки обычно живут в лесу, вблизи водоемов, хотя и необязательно. Они очень любят сидеть на старых раскидистых деревьях и расчесывать золотыми гребешками свои чудесные волосы.
У них нет одежды, хотя их отец змеиный царь очень богат. Под его охраной находится много сокровищ, поэтому дочери его не знают ни в чем отказа. И каких только дорогих украшений нет на вужалках! И если кто увидит вужалок в солнечный день, может показаться, что само Солнце скатилось в лес — так сверкают на вужалках различные бусы и браслеты. Иногда какая из вужалок может потерять что-нибудь из украшений. Считается хорошим знаком найти такую вещь. Обычно она приносит счастье, и человеку этому не будут страшны змеиные укусы. От самих вужалок человеку нет никакого вреда, но вокруг того места, где они сидят, кишмя кишат разные гады. Таким образом змеиный царь охраняет своих дочерей.
Записала А.У.Лукша, Вилейский район Минской области Беларуси (449: с.508)
Считалось, что юноше, сумевшему добиться расположения Вужалки, она может открыть лесной скарб — несметные сокровища змей. Однако "Калi хто пакрыўдзiць* Вужалку, на таго чалавека абрынуцца ўсялякiя няшчасці, якiя загубяць яго самаго i ўвесь ягоны род" (219; 449: с.508).
"Жыла ў вёсцы адна сям'я, бацькi ўжо даўно не было — кажуць на вайну як пайшоў, так i не вярнуўся. Мабыць забiлi, а можа, як пляткаркi* шапталiся — й кiнуй жонку з дзьвумя дзецьмi. Жылi яны ўтрох бедна. А тут па зiмку, калi марозы лютавалi — мацi хвароба зкруцiла, а да сакавiку* яе ўжо на могiлкi адвезлi. Старэйшаму сыну па той вясне гадкоў чатырнаццаць стукнула, а малодчаму — таму так наўвогуле* яшчэ каля дзесяцi было. Малыя ўдзьвух засталiся, жылi ў сваёй старой хаце, суседзi дапамагалi, ў чым была патрэба, алеж хлапцы самi сабе былi. Малодчы ж пасля матчынай смерцi дык наўвогул з глузду з'ехаў. Ад людзей хаваўся, размаўляў па-малу, яго з той пары ўсе на вёсцы дурненькiм лiчылi.
Пайшлi раз браты ў лес, па дровы. Нарубiлi, ды вяртаючыся да дому ўбачылi пад старым дубам вужаку, зусiм маленькую — на дзьве далонi ўздоўж. Старэйшы брат сякеру ў яе кiдануць хацеў, але ж малодчы заступiўся. Кажа, нельга так рабiцi — жывая яна, ў яе мабыць таксама сям'я ёсць. Той i адступiўся — што з дурня ўзять, хай сабе на вуме. А ён вужаку за пазухай схаваў дый да хаты ўпотайкi прынес. Пасля ўсюды таскаўся з ёй, як iншыя малыя кацяня цi шчаня за сабой цягаюць. Нiкому не паказваючы, цiханька размаўляў з ёю, калi нiкога паблiзу не было.
А аднойчы, калi хлапец да калодзежу пабег, а змяюку сваю ў хаце пакiнуў, да ранку застудзiць яе баяўся — яна па падлозе папаўзла, дый старэйшы брат, данiзу не гледзячы — наступiў нагой, а спужаўшыся, што ў хаце змяя — лапатаю яе й забiў.
Малы, калi убачый яе нерухомую постаць — зусiм звар'яцеў, на брата кiнуўся, потым зхапiўшы вужаку, ў лес збег. Кажуць, пад тым жа дубам пахаваў яе, дзе й знайшоў. А вярнуўшыся — зусiм не свой быў.
З часам забывацца той выпадак стаў. Браты жылi моўчкi — разам, але ж як чужыя. Па восенi как-та пайшоў старэйшы адзiн па грыбы. Два дня не было. Шукаць яго сталi — на трэцi дзень у вечары знайшлi нежывога. Ляжаў спiной да неба, пакусаны па ўсiм целе. Нiхто паверыць не мог, што змеi чалавека апанавалi. Пасля яго смерцi малодшага брата нiхто ў вёсцы й не бачыў. Кажуць, у лес пайшоў да сваёй вужалкi. Гавораць — ад яго цяпла ажыла яна прыгожай дзяўчынай, скарбы свайго роду адчынiла яму. Мабыць i не так усё было, але ж да людзей хлапец так i не варацiўся."
Беларуская казка (Мiнская вобласць)
Жила в деревне одна семья, отца уже давно не было — говорят, как ушел на войну, так и не вернулся. Может, убили, а может, как злые языки говорят — бросил жену с двумя детьми. Жили они втроем бедно. Зимой, когда морозы лютовали — мать болезнь скрутила, а ближе к марту ее уже и похоронили.
Старшему сыну той весной лет четырнадцать стукнуло, а младшему — тому так вообще еще около десяти было. Дети вдвоем остались, жили в своей старой хате, соседи им помогали, в чем нужда была, однако же мальчишки сами по себе жили. Младший же после смерти матери совсем свихнулся. От людей прятался, мало разговаривал, его с тех пор в деревне слабоумным считали.
Раз пошли братья в лес по дрова. Нарубили, а возвращаясь домой увидели под старым дубом ужа, совсем маленького — длинной в две ладони. Старший брат в него топором бросить хотел, но младший заступился. Говорил, нельзя так поступать — живая она, у нее может тоже семья есть. Тот и отступил — мол, что с дурака взять, пусть сам себе на уме. А он ужаку за пазуху спрятал и тайком домой принес. После всюду с ним таскался, как другие ребятишки котенка или щенка за собой тягают. Никому не показывая, тихонько разговаривал с ней, когда никого поблизости не было.
А однажды, когда мальчик к колодцу побежал, а змею свою дома оставил, боясь ее по утру застудить — она по полу поползла, а старший брат, под ноги не глядя — наступил на нее ногой, и испугавшись, что в хате змея — лопатой ее прибил.
Младший, когда увидел ее неподвижное тело — совсем обезумел, на брата набросился, потом ужа схватив, в лес убежал. Говорят, похоронил его под тем же дубом, где и нашел. А вернувшись — совсем сам не свой был.
Со временем забываться стал тот случай. Братья молча жили — вместе, но словно чужие. Как-то осенью пошел старший один по грибы. Два дня не было. Начали его искать — вечером на третий день нашли неживого. Лежал к небу спиной, весь искусанный. Никто не мог поверить, что змеи на человека напали. После его смерти младшего брата никто в деревне не видел. Говорят, в лес ушел к своей вужалке. Говорят — от его тепла ожила она прекрасной девушкой, сокровища своего рода открыла ему. Может и не так все было, однако же к людям парень так и не вернулся.
Белорусская сказка (Минская область)
В настоящее время в академической среде фольклористов аутентичность образа вужалок подвергается жесткой критике, существует большая вероятность того факта, что и сами вужалки и студентка А.У.Лукша, якобы записавшая информацию о них — были выдуманы выдающимся белорусским фольклористом и этнографом Владимиром Василевичем. Однако будучи неоднократно опубликованной в многочисленных академических изданиях, информация о вужалках уверенно закрепилась в общественном сознании, а сами вужалки стали неотъемлемой частью низшей белорусской мифологии, хотя и в большей степени кабинетной.
According to belarusian folklore Wuzhalki or Vužalki (singular: Wuzhalka or Vužalka) are daughters of Serpent king (tsar). Name derives from belarusian noun "vuž/wuzh" — grass snake.
"Да паловы яны прыгожыя маладыя дзяўчаты, з доўгiмi распушчанымi валасамi, а замест ног ў iх як бы зьмяiны хвост" (219; 449: p.508).
From head to waist they are beautiful young women with long flowing hair, but instead of legs they seem to have a serpent tail.
Except their usual appearance they can shape-shift into slender, gracious maidens or into serpents. Such serpent can be distinguished by golden earrings, which is their indispensable characteristic. Hence the belief that grass-snakes with yellow spots on their heads represent Vužalki in their serpent form.
Вужалкі звычайна жывуць у лесе, паблізу вадаёмаў, хаця і неабавязкова. Яны вельмі любяць сядзець на старых раскідастых дрэвах і часаць залатымі грабёнкамі свае цудоўныя валасы.
Вужалкі не маюць ніякага адзення, нягледзячы на тое, што іхні бацька Змяіны цар вельмі багаты. Пад яго аховай знаходзіцца шмат скарбаў, таму дочкі яго не ведаюць ні ў чым адмовы. I якіх толькі дарагіх упрыгожванняў няма на вужалках! То калі хто ўбачыць вужалак у сонечны дзень, можа падацца, што само сонца скацілася ў лес — так зіхацяць на вужалках розныя каралі і бранзалеты. Часам каторая з вужалак можа згубіць што-небудзь з упрыгожванняў. Лічыцца добрым знакам знайсці такую рэч. Звычайна яна прыносіць шчасце, і чалавек гэты не баіцца змяінага ўкусу. Самі вужалкі не робяць чалавеку ніякай шкоды, але вакол таго месца, дзе яны сядзяць, кішма кішаць розныя гады. Такім чынам Змяіны цар ахоўвае сваіх дачок.
Запісала А.У.Лукша, Вілейскі раён Мінскай вобласці Беларусі (449: p.508)
They usually live in the forest or close to water. They are very fond of sitting in old spreading trees and combing their hair with a small golden comb.
In spite of their father’s vast wealth (he guards countless treasures) the Wuzhalki have absolutely no clothes. Nevertheless, they don’t deny themselves any expensive ornaments, such as necklaces and bracelets that shine so bright on a sunny day that the sun itself seems to have rolled down into the forest. If a person finds an ornament lost by an Wuzhalka he will be happy and won’t be afraid of snake bites. The Wuzhalki don’t harm people but the place inhabited by them is teeming with reptiles. In this way the Tsar of the Snakes guards his daughters.
Collected by A.U.Luksha, Viliejka District of Minsk Region of Belarus (762: p.70)
Legend says that that Vužalki may reveal a great serpent’s treasure to young men in their favor. But "If someone is to offend Vužalki the great misery awaits for him and he and his family will be perished by them" (219; 449: p.508).
"Жыла ў вёсцы адна сям'я, бацькi ўжо даўно не было — кажуць на вайну як пайшоў, так i не вярнуўся. Мабыць забiлi, а можа, як пляткаркi* шапталiся — й кiнуй жонку з дзьвумя дзецьмi. Жылi яны ўтрох бедна. А тут па зiмку, калi марозы лютавалi — мацi хвароба зкруцiла, а да сакавiку* яе ўжо на могiлкi адвезлi. Старэйшаму сыну па той вясне гадкоў чатырнаццаць стукнула, а малодчаму — таму так наўвогуле* яшчэ каля дзесяцi было. Малыя ўдзьвух засталiся, жылi ў сваёй старой хаце, суседзi дапамагалi, ў чым была патрэба, алеж хлапцы самi сабе былi. Малодчы ж пасля матчынай смерцi дык наўвогул з глузду з'ехаў. Ад людзей хаваўся, размаўляў па-малу, яго з той пары ўсе на вёсцы дурненькiм лiчылi.
Пайшлi раз браты ў лес, па дровы. Нарубiлi, ды вяртаючыся да дому ўбачылi пад старым дубам вужаку, зусiм маленькую — на дзьве далонi ўздоўж. Старэйшы брат сякеру ў яе кiдануць хацеў, але ж малодчы заступiўся. Кажа, нельга так рабiцi — жывая яна, ў яе мабыць таксама сям'я ёсць. Той i адступiўся — што з дурня ўзять, хай сабе на вуме. А ён вужаку за пазухай схаваў дый да хаты ўпотайкi прынес. Пасля ўсюды таскаўся з ёй, як iншыя малыя кацяня цi шчаня за сабой цягаюць. Нiкому не паказваючы, цiханька размаўляў з ёю, калi нiкога паблiзу не было.
А аднойчы, калi хлапец да калодзежу пабег, а змяюку сваю ў хаце пакiнуў, да ранку застудзiць яе баяўся — яна па падлозе папаўзла, дый старэйшы брат, данiзу не гледзячы — наступiў нагой, а спужаўшыся, што ў хаце змяя — лапатаю яе й забiў.
Малы, калi убачый яе нерухомую постаць — зусiм звар'яцеў, на брата кiнуўся, потым зхапiўшы вужаку, ў лес збег. Кажуць, пад тым жа дубам пахаваў яе, дзе й знайшоў. А вярнуўшыся — зусiм не свой быў.
З часам забывацца той выпадак стаў. Браты жылi моўчкi — разам, але ж як чужыя. Па восенi как-та пайшоў старэйшы адзiн па грыбы. Два дня не было. Шукаць яго сталi — на трэцi дзень у вечары знайшлi нежывога. Ляжаў спiной да неба, пакусаны па ўсiм целе. Нiхто паверыць не мог, што змеi чалавека апанавалi. Пасля яго смерцi малодшага брата нiхто ў вёсцы й не бачыў. Кажуць, у лес пайшоў да сваёй вужалкi. Гавораць — ад яго цяпла ажыла яна прыгожай дзяўчынай, скарбы свайго роду адчынiла яму. Мабыць i не так усё было, але ж да людзей хлапец так i не варацiўся."
Беларуская казка (Мiнская вобласць)
There was certain family. Their father was gone since he left for war. Some said he was dead, some evil tongues – that he abandoned his wife and two kids. The family fallen into poverty. And then winter came and the mother became ill and eventually died and buried about the end of winter.
At that time the elder son was fourteenth and the younger about ten years old. They lived in their old house trying to make ends meet. Neighbors tried to help them if they could, but generally brothers were left alone. After mother's death younger son became feeble-minded. He began to avoid people and didn't talk much. Since then he was considered to be loony by villagers.
Once brothers went into the forest to cut wood. On returning home near the old oak they spotted a little grass-snake, no more than two palms long. Elder brother wanted to kill it by axe, but younger son wouldn't let him. He said that it is a living creature and might have a family too. The elder brother stepped back because he didn't want to disturb his half-wit brother. And the younger brother secretly hid grass-snake in the bosom and took it home. He never parted with it since, as other children with their pets, except for his pet was snake. He never showed it to the others and talked to it when nobody was watching.
One morning younger brother went to the well and left snake at the house. He was afraid to chill it by morning frost. It slid on the floor and elder brother stepped on it without having seen it. He was frightened to see a snake in the house and beat it with a shovel.
On his return younger brother saw what happened and went completely mad. He came at elder brother and then suddenly grabbed the snake and ran into the woods. Rumor said that he buried it under the same oak snake was found. And when younger brother returned he was not himself.
The brothers lived in the same house as if they were two strangers ever since. One autumn day elder brother went into the forest to pick mushrooms and gone missing. After two days passed villagers began to search the woods and on the third day found him dead, lying face-down, all body swollen with snakebites. Everyone just couldn't believe that snakes attacked a man. After that no one has seen the younger brother. Some say he went into the forest to his Vužalka. They say that it came back to life as beautiful girl drawing warmth of his body and revealed great treasures of her race to him. Truth or not it can’t be said for sure, but no one haven't seen the younger brother since.
Belarusian fairytale from Minsk region
Паводле запісаў з Вілейшчыны, Вужалкі — дачкі змяінага цара.
"Да паловы яны прыгожыя маладыя дзяўчаты, з доўгiмi распушчанымi валасамi, а замест ног ў iх як бы зьмяiны хвост" (219; 449: с.508).
Але акрамя свайго звычайнага аблічча таксама могуць ператварацца ў маладых дзяўчын-прыгажунь або ў змей. Адрозніць такую змейку можна па абавязковаму атрыбуту вужалак — залатым завушніцах. Адсюль і павер'е, быццам вужы з жоўтымі плямамі на галаве — вужалкі у сваім змяіным абліччы.
Вужалкі звычайна жывуць у лесе, паблізу вадаёмаў, хаця і неабавязкова. Яны вельмі любяць сядзець на старых раскідастых дрэвах і часаць залатымі грабёнкамі свае цудоўныя валасы.
Вужалкі не маюць ніякага адзення, нягледзячы на тое, што іхні бацька Змяіны цар вельмі багаты. Пад яго аховай знаходзіцца шмат скарбаў, таму дочкі яго не ведаюць ні ў чым адмовы. I якіх толькі дарагіх упрыгожванняў няма на вужалках! То калі хто ўбачыць вужалак у сонечны дзень, можа падацца, што само сонца скацілася ў лес — так зіхацяць на вужалках розныя каралі і бранзалеты. Часам каторая з вужалак можа згубіць што-небудзь з упрыгожванняў. Лічыцца добрым знакам знайсці такую рэч. Звычайна яна прыносіць шчасце, і чалавек гэты не баіцца змяінага ўкусу. Самі вужалкі не робяць чалавеку ніякай шкоды, але вакол таго месца, дзе яны сядзяць, кішма кішаць розныя гады. Такім чынам Змяіны цар ахоўвае сваіх дачок.
Запісала А.У.Лукша, Вілейскі раён Мінскай вобласці Беларусі (449: с.508)
Лічылася, што юнаку, які здолее дамагчыся прыхільнасці вужалкі, яна можа адкрыць незлічоныя скарбы змей, захаваныя недзе ў лесе. Аднак "калі хто пакрыўдзіць вужалку, на таго чалавека абрынуцца ўсялякiя няшчасцi, якiя загубяць яго самаго i ўвесь ягоны род" (219; 449: с.508).
"Жыла ў вёсцы адна сям'я, бацькi ўжо даўно не было — кажуць на вайну як пайшоў, так i не вярнуўся. Мабыць забiлi, а можа, як пляткаркi* шапталiся — й кiнуй жонку з дзьвумя дзецьмi. Жылi яны ўтрох бедна. А тут па зiмку, калi марозы лютавалi — мацi хвароба зкруцiла, а да сакавiку* яе ўжо на могiлкi адвезлi. Старэйшаму сыну па той вясне гадкоў чатырнаццаць стукнула, а малодчаму — таму так наўвогуле* яшчэ каля дзесяцi было. Малыя ўдзьвух засталiся, жылi ў сваёй старой хаце, суседзi дапамагалi, ў чым была патрэба, алеж хлапцы самi сабе былi. Малодчы ж пасля матчынай смерцi дык наўвогул з глузду з'ехаў. Ад людзей хаваўся, размаўляў па-малу, яго з той пары ўсе на вёсцы дурненькiм лiчылi.
Пайшлi раз браты ў лес, па дровы. Нарубiлi, ды вяртаючыся да дому ўбачылi пад старым дубам вужаку, зусiм маленькую — на дзьве далонi ўздоўж. Старэйшы брат сякеру ў яе кiдануць хацеў, але ж малодчы заступiўся. Кажа, нельга так рабiцi — жывая яна, ў яе мабыць таксама сям'я ёсць. Той i адступiўся — што з дурня ўзять, хай сабе на вуме. А ён вужаку за пазухай схаваў дый да хаты ўпотайкi прынес. Пасля ўсюды таскаўся з ёй, як iншыя малыя кацяня цi шчаня за сабой цягаюць. Нiкому не паказваючы, цiханька размаўляў з ёю, калi нiкога паблiзу не было.
А аднойчы, калi хлапец да калодзежу пабег, а змяюку сваю ў хаце пакiнуў, да ранку застудзiць яе баяўся — яна па падлозе папаўзла, дый старэйшы брат, данiзу не гледзячы — наступiў нагой, а спужаўшыся, што ў хаце змяя — лапатаю яе й забiў.
Малы, калi убачый яе нерухомую постаць — зусiм звар'яцеў, на брата кiнуўся, потым зхапiўшы вужаку, ў лес збег. Кажуць, пад тым жа дубам пахаваў яе, дзе й знайшоў. А вярнуўшыся — зусiм не свой быў.
З часам забывацца той выпадак стаў. Браты жылi моўчкi — разам, але ж як чужыя. Па восенi как-та пайшоў старэйшы адзiн па грыбы. Два дня не было. Шукаць яго сталi — на трэцi дзень у вечары знайшлi нежывога. Ляжаў спiной да неба, пакусаны па ўсiм целе. Нiхто паверыць не мог, што змеi чалавека апанавалi. Пасля яго смерцi малодшага брата нiхто ў вёсцы й не бачыў. Кажуць, у лес пайшоў да сваёй вужалкi. Гавораць — ад яго цяпла ажыла яна прыгожай дзяўчынай, скарбы свайго роду адчынiла яму. Мабыць i не так усё было, але ж да людзей хлапец так i не варацiўся."
Беларуская казка (Мiнская вобласць)
У сучасным акадэмічным асяроддзі фалькларыстаў аўтэнтычнасць вобразу вужалак падвяргаецца жорсткай крытыцы, існуе значная верагоднасць таго, што і самі вужалкі і студэнтка А.У.Лукша, якая нібыта запісала інфармацыю пра іх — былі выдуманыя выдатным беларускім фалькларыстам і этнографам Уладзімірам Васілевічам. Аднак неаднаразова апублікаваная ў шматлікіх акадэмічных выданнях, інфармацыя аб вужалках упэўнена замацавалася ў грамадскай свядомасці, а самі вужалкі сталі неад'емнай часткай ніжэйшай беларускай міфалогіі, хаця і ў большай ступені кабінетнай.
Статус статьиСтатус артыкулаStatus artykułuСтатус статтіArticle status:
Процессия (незаконченная статья в процессе написания)
Подготовка статьиПадрыхтоўка артыкулаPrzygotowanie artykułuПідготовка статтіArticle by:
Адрес статьи в интернетеАдрас артыкулу ў інтэрнэцеAdres artykułu w internecieАдрес статті в інтернетіURL of article: //bestiary.us/vuzhalka
Культурно-географическая классификация существ:
Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:
Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:
Культурно-географічна класифікація істот:
Cultural and geographical classification of creatures:
Ареал обитания:
Арэал рассялення:
Areał zamieszkiwania:
Ареал проживання:
Habitat area:
Псевдо-биологическая классификация существ:
Псеўда-біялагічная класіфікацыя істот:
Pseudo-biologiczna klasyfikacja istot:
Псевдо-біологічна класифікація істот:
Pseudo-biological classification of creatures:
Физиологическая классификация:
Фізіялагічная класіфікацыя:
Fizjologiczna klasyfikacja:
Фізіологічна класифікація:
Physiological classification:
Форумы:
Форумы:
Fora:
Форуми:
Forums:
Еще? Еще!
Летавец — по славянским поверьям дух, который слетает на землю падучей звездой и, принимая знакомый человеческий образ, вступает в связь со своими жертвами
Клетник — в белорусской мифологии дух-обогатитель, живущий в клети-кладовой
Зазовка — в фольклоре северо-запада Беларуси, локальная лесная демоница в облике прекрасной девушки с длинными волосами, которая завораживала юношей и заводила их в чащу
Баламутень — в белорусской мифологии опасный для женщин водяной человек с одутловатым лицом, гусиной кожей и огромным животом
Жыж — в белорусском фольклоре дух огня, который постоянно расхаживает под землей, испуская из себя пламя
Ювха — в мифологии тюркских народов демонический дракон-оборотень, в которого превращается змей-долгожитель
Збуратор — в румыно-молдавской мифологии атмосферный дракон, также выступающий как демон-искуситель, аналогичный инкубу
Баган — в белорусской мифологии дух-хранитель домашнего рогатого скота
Лилит — ночная демоница шумеро-аккадской и иудейской мифологий, первая отвергнутая жена Адама в библейском фольклоре
Хапун — в белорусском и украинском фольклоре мифическое существо, похищающее маленьких детей и евреев независимо от возраста
Волосень — домашний дух, который ночью тревожит спящих, и в тоже время название кожной болезни
Гаёвки — в белорусской мифологии внучки гаёвого деда, лешего
Доброхожий — представитель низшей белорусской и польской мифологии, сочетающий в себе качества домового, лешего и ряда других персонажей
Нурэ-онна — в японской мифологии женщина-змея, живущая в водоемах, которая подманивая мужчин своей женской половиной, нападает на них и съедает
Comments
См.также другую тему на форуме
Схожие образы:
— Ламии
— Наги
http://fotki.yandex.ru/users/izhota/view/106641?page=1
Из двухтомника "Белорусский фольклор":
ВУЖАЛКІ – міталягічныя істоты, дочкі Зьмяінага Цара. У сваёй зьнешнасьці спалучалі антрапа- і зааморфныя рысы: да паловы мелі выгляд прыгожых дзяўчат з даўгімі распушчанымі валасамі, а замест ног у іх быў нібыта зьмяіны хвост. Звычайна яны жылі ў лесе ці паблізу вадаёмаў. Вельмі любілі сядзець на старых раскідзістых дрэвах і часаць залатымі грабеньчыкамі валасы. Нягледзячы на незьлічоныя багацьці свайго бацькі (пад ягонай аховаю знаходзяцца шматлікія скарбы), вужалкі зусім ня маюць адзеньня. Аднак яны не адмаўляюць сабе ў дарагіх аздобах: каралях, бранзалетах, ад якіх у сонечны дзень ідзе такое зьзяньне, нібы само сонца скацілася ў лес. Калі нейкі чалавек знойдзе ўпрыгожаньне, згубленае вужалкай, ён зробіцца шчасьлівы й ня будзе баяцца зьмяінага ўкусу. Вужалкі ня робяць чалавеку аніякае шкоды, але вакол месца іхнага знаходжаньня кішма кішыць гадаўё. Гэтак Зьмяіны Цар ахоўвае сваіх дачок. На магчымага крыўдзіцеля вужалак могуць абрынуцца ўсялякія няшчасьці, якія загубяць і яго самога, і ўвесь ягоны род. Згадкі пра вужалак сустракаюцца на Вілейшчыне.
Паводле Уладзімера Васілевіча
оно ж по-русски:
ВУЖАЛКІ (рус. ужалки) – мифологические существа, дочери Змеиного царя. В своей внешности сочетали антропо- и зооморфные черты: до половины имели вид красивых девушек с длинными распущенными волосами, а вместо ног у них был вроде как змеиный хвост. Обычно они жили в лесу или возле водоемов. Очень любили сидеть на старых расветвленных деревьях и расчесывать золотыми гребнями волосы. Несмотря на несметные сокровища своего отца (под его охраной находились многочисленные богатства), вужалки совсем не имеют одежд. Однако они не отказывают себе в дорогих украшениях: ожерельях, браслетах, от которых в солнечный день исходит такое сияние, словно само солнце скатилось в лес. Если какой-нибудь человек найдет украшение, потерянное вужалкой, он станет счастливым и не будет бояться змеиного укуса. Вужалки не причиняют человеку никакого вреда, но вокруг места их обитания кишмя кишат змеи. Так Змеиный царь охраняет своих дочерей. На возможного обидчика вужалок могут обрушиться всяческие несчастья, которые погубят и его самого, и весь его род. Упоминания о вужалках встречаются на Вилейщине (окрестности города Вилейка, Беларусь).
п.с. на расширение статьи...
эгле - литовская королева ужей
Вижу паралель с Оплетаем, правда, слабоватую. Последний же ещё вампир в довесок.
Интересно — Скарапея (или как там её звали) была вужалкой?
Да нет, она ж ясно говорит: я, мол, змеиного царя дочь; в мульте так, по крайней мере. Тут уместнее либо в соответствующих славянских легендах аналоги искать, либо в одном из уральских сказов Бажова — там прямое соответствие — и змеиный царь (полоз) и его дочь в наличии. Ну и, до кучи, у "Мельницы" неплохая композиция на ту же тему имеется — тож не на пустом месте делана.
Вот читаю статью на "Новом". Баа, да вужалки и есть дочери Змеиного царя! Правда, Скарапея вроде как единственная.
Хм! Поди ж ты! Эк ведь фольклорные мотивы переплетаются… Бажовский-то сказ вообще на основе не то бурятского, не то еще какого-то близкого по происхождению фольклора написан.
А кикимора была лепреконом?
Вужалки — достаточно локальный образ белорусского фольклора. Причем, известный далеко не по всей территории Беларуси, и мало где описанный. А до Урала от Беларуси ой как далеко.
Тут скорее вопрос к биологам: водятся ли ужи на Урале? и есть ли в реальной зоологии змеи с названием схожим со словом "скарапея"? Хотя вот у Власовой скарапея роднится с полозом, который вроде официальный родственник ужей
Ну, лично я, заметьте, это и не оспариваю, скорее наоборот. Просто провел приблизительные аналогии.
Нехорошо, конечно, черновичным источникам доверять, но вот:
"Скарапея — в славянской мифологии царица змей; имела двенадцать голов и гусиные лапки; живет на Буяне-острове." На Вужалку не тянет.
Чую, дискуссия будет нешуточная.
А вот теперь и я вспомнил. Самой книги под рукой сейчас нет, но попадался народный текст, где тож упоминается Скарапея, правда, только о девяти головах, зато каждая имеет красноречивое название, как-то: рвотная, пухотная и далее в том же ключе — всего не упомню. И правда, какая уж там вужалка!
А ужей у нас на Урале… В достаточном количестве, вобщем. Эт я как биолог заявляю.
Всё же неясно: то ли это типа наги (у которых наверно было переселение), либо змеи-оборотни.
Интересно - родня ли она нагам?
Ни то, ни другое. Дочери Змеиного царя, склонные к оборотничеству, то биш сверхесессные создания…
А какой у Вулжалки истинный облик?
Кот, конечно, лучше знает, но я так понял, что "нагоподобный".
А родня ли они нагам или это отдельный вид? Вроде у любого народа найдуться легенды о змеелюдях.
Вас, Макс, послушать, так все мифы планеты писались одним человеком, который четко расписывал кто кому родня. Причем не заморачиваясь, что есть мифы, что книги, что игры — всё до кучи, абы написать.
Существа с признаками змей могут быть у любого народа, знающего о змеях. А учитывая, что змеи расселились фактически повсеместно, то и мифы о них могут будут у любого социума
И нет ничего удивительного в том, что при всем разнообразии сюжетов, у разных народов могут появляться похожие образы — какие-то будучи перенятыми, какие-то — независимо друг от друга. Но говорить, что вужалки это наги, а наги это ламии или ехидны только потому, что у них верх человека и змеиный хвост, забывая про все остальные характерные признаки — это по меньшей мере глупо.
Уладзімір Караткевіч "Вужыная каралева"
Взял на себя ответственность по паспортизации всех статей. Классификация экспериментальная, прошу сильно не пинать )
Экстранаучная классификация
- статус — существа
- домен — животные
- тип — метаморфы
- класс — перевертыши
- семейство — хомовиперы
- род — вужалки
- вид — ВУЖАЛКА БЕЛАРУССКАЯ
Наднациональный таксон
- КлАдовые стражи
Физиология
- Человек, Змея
Строение
- Тавроидность
Ареал
- Вилейщина (Беларусь)
Среда обитания
- Лес
Дополнительные способности-особенности
- Метаморфозы, Связь с волосами, Любвеобильность
Культурно-географическая
- Белорусская мифология и фольклор
Отправить комментарий