Не замечаешь ничего странного, Странник? Нет? Странно...
Bestiary.us
энциклопедия вымышленных существБыстрый переход
- Средневековые бестиарии Бестиарии практически составляли особый жанр в средневековой литературе, совмещавший в себе черты естественнонаучного сочинения, теологического трактата и художественных произведений, и рассказывающий нам о представлениях средневековой Европы о животных и чудовищных племенах.
- Рождественский бестиарий Портал посвящён существам и обычаям, относящимся к традиционным зимним праздникам, в центре которых находится Рождество. Подобно многим сверхъестественным существам этого периода, портал появляется в нашем мире только на время, с 5 декабря по 15 февраля.
- Белорусский бестиарий | Беларускі бестыярый | Belarusian Bestiary Мифические существа, духи и демоны белорусского фольклора.
Купальский дедок
Купальский дедок — в белорусском фольклоре добрый лесной дух, собирающий "папараць-кветку" в купальскую ночь
Kupal'ski Dzyadok — according to Belarusian beliefs, forest spirit who collects fern flowers in the Kupala night
Купальскі дзядок — паводле беларускага фальклёра, добры лясны дух, які збірае папараць-кветку ўначы на Купалле
Kupal'ski Dzyadok — according to Belarusian beliefs, forest spirit who collects fern flowers in the Kupala night
Купальский дедок — в белорусском фольклоре добрый лесной дух, собирающий "папараць-кветку" в купальскую ночь
Купальский дедокВ белорусском фольклоре добрый лесной дух, собирающий "папараць-кветку" в купальскую ночь по-русскиKupal'ski DzyadokAccording to Belarusian beliefs, forest spirit who collects fern flowers in the Kupala night in englishКупальскі дзядокПаводле беларускага фальклёра, добры лясны дух, які збірае папараць-кветку ўначы на Купалле па-беларуску
Купальскі дзядок —
Купальскій дзѣдокъ —
В белорусском фольклоре добрый лесной дух, собирающий в купальскую ночь "папараць-кветку", то есть цветок папоротника:
"Папоротникъ, какъ гласитъ повѣрье, цвѣтетъ только въ ночь на Купалу (23 iюня); цвѣтетъ онъ одинъ мигъ; цвѣтки его горятъ, какъ искорки. Завладѣть этими цвѣтками очень трудно, ибо нечистая сила поставляетъ къ этому всякiя препятствiя: отводитъ глаза, а болѣе всего пугаетъ разными страхами, такъ что за это дѣло надо браться умѣючи, и даже не всякому чаровнику оно по силамъ. Всего чаще ушедшiе въ лѣсъ за этимъ чуднымъ цвѣткомъ умираютъ со страху.
Собираетъ эти цвѣтки безпрепятственно только Купальскiй дзѣдокъ; онъ ходитъ съ лукошечкомъ и наполняетъ его цвѣтами, такъ что лукошечко горитъ какъ жаръ. Купальскiй дзедокъ — добрый. Если встрѣтиться съ нимъ и разостлать предъ нимъ бѣлую скатерть, то онъ броситъ на нее одинъ цвѣтокъ. Хватай, тогда скорѣе его и, разрѣзавши ладонь правой руки клади подъ кожу: оттуда нечистикъ не достанетъ. Счастливый обладатель чуднаго цвѣтка получаетъ даръ всевѣдѣнiя, а въ особенности знаетъ, гдѣ какiе клады лежатъ и какъ къ нимъ приступиться, знаетъ, какiя заклятiя на нихъ наложены и какъ ихъ отчаровать. Понятно что, "нечисьцики", стерегущiе клады, всѣми силами стараются отнять цвѣтокъ."
Пережитки древняго мiросозерцанiя у бѣлорусовъ. Этнографическiй очеркъ А.Е.Богдановича (504: с.30-31)
"Купальскія кветкі бесперашкодна збірае толькі Купальскі дзядок; ён ходзіць з кошыкам і напаўняе яго кветкамі, таму кошык гарыць, як жар. Купальскі дзядок — добры. Калі сустрэцца з ім і разаслаць перад ім белы абрус, то ён кіне на яго адну кветку. Хапай тады хутчэй яе і, разрэзаўшы далонь правай рукі, кладзі пад скуру: адтуль нячысцік не дастане. Шчаслівы ўладальнік цудоўнай кветкі атрымлівае дар ведаць пра ўсё на свеце і асабліва ведае, дзе якія скарбы ляжаць і як да іх прыступіцца, ведае, якія закляцці на іх накладзены і як іх адчараваць. Зразумела, што нячысцікі, якія сцерагуць скарбы, усімі сіламі стараюцца адабраць кветку."
А.Я.Багдановіч "Перажыткі старажытнага светасузіраньня ў беларусаў" (156: с.42)
В реальности папоротник никогда не цветёт — он размножается спорами. Что же касается мифа о цветущем папоротнике — то помимо изначально сказочного происхождения, существуют и несколько обоснованных версий его появления: первая ссылается на то, что при устаревшей, менее точной классификации, к папоротникам могли быть причислены схожие с ними по форме листьев, цветущие растения (в том числе, цветы которых раскрываются исключительно ночью), по другой версии, праобразом "папарать-кветки" мог стать Королевский чистоуст (он же чистоуст величавый, чистоуст царский или осму́нда королевская), встречающийся на западе Беларуси истинный папоротник, верхние кластеры листьев которого выглядят как соцветия, за что данное растение также называют "цветущим папоротником".
According to Belarusian beliefs, forest spirit who collects fern flowers on the Kupala night (celebrated in Belarus, Ukraine and Poland, and relates to the summer solstice when nights are the shortest and includes a number of Slavic rituals). He looks like a short old man, and "Dzyadok" literally means "granddad, gaffer".
"Папоротникъ, какъ гласитъ повѣрье, цвѣтетъ только въ ночь на Купалу (23 iюня); цвѣтетъ онъ одинъ мигъ; цвѣтки его горятъ, какъ искорки... Собираетъ эти цвѣтки безпрепятственно только Купальскiй дзѣдокъ; онъ ходитъ съ лукошечкомъ и наполняетъ его цвѣтами, такъ что лукошечко горитъ какъ жаръ. Купальскiй дзедокъ — добрый. Если встрѣтиться съ нимъ и разостлать предъ нимъ бѣлую скатерть, то онъ броситъ на нее одинъ цвѣтокъ. Хватай, тогда скорѣе его и, разрѣзавши ладонь правой руки клади подъ кожу: оттуда нечистикъ не достанетъ. Счастливый обладатель чуднаго цвѣтка получаетъ даръ всевѣдѣнiя, а въ особенности знаетъ, гдѣ какiе клады лежатъ и какъ къ нимъ приступиться, знаетъ, какiя заклятiя на нихъ наложены и какъ ихъ отчаровать. Понятно что, "нечисьцики", стерегущiе клады, всѣми силами стараются отнять цвѣтокъ."
Пережитки древняго мiросозерцанiя у бѣлорусовъ. Этнографическiй очеркъ А.Е.Богдановича (504: с.30-31)
"A kind spirit referred to as Kupal'ski Dzyadok walk around and picks up the Fern flowers ("Kupalle flowers") that make his basket gleam like gold. On encountering him one should spread a cloth and the Kupal'ski Dzyadok will drop a flower unto it. Along with the flower a person will get a gift of knowledge about everything in the world that includes the knowledge about where and what treasures are buried, how they should be approached, what spells are cast on them, and how they can be removed. One can keep the magic flower by cutting the palm of the right hand and putting it under the skin. In this case no demon will be able to steal the magic plant."
Adam Bahdanovič "The remnants of the ancient world view of the Belarusians" (762: p.90)
In fact, ferns are not flowering plants. However some experts think that the flowering fern myth has roots in reality. In the past, the grouping of plants was not as exact as modern taxonomic ones. Numerous flowering plants resemble ferns, or have fern-like foliage, and some of them indeed open flowers during night time. Also, certain true fern, Osmunda regalis have sporangia in tight clusters (termed "fertile fronds"), which may appear in flower-like clusters, and as a result, they are commonly known as "flowering ferns".
Паводле беларускага фальклёра, добры лясны дух, які збірае папараць-кветку ўначы на Купалле:
"Папоротникъ, какъ гласитъ повѣрье, цвѣтетъ только въ ночь на Купалу (23 iюня); цвѣтетъ онъ одинъ мигъ; цвѣтки его горятъ, какъ искорки. Завладѣть этими цвѣтками очень трудно, ибо нечистая сила поставляетъ къ этому всякiя препятствiя: отводитъ глаза, а болѣе всего пугаетъ разными страхами, такъ что за это дѣло надо браться умѣючи, и даже не всякому чаровнику оно по силамъ. Всего чаще ушедшiе въ лѣсъ за этимъ чуднымъ цвѣткомъ умираютъ со страху.
Собираетъ эти цвѣтки безпрепятственно только Купальскiй дзѣдокъ; онъ ходитъ съ лукошечкомъ и наполняетъ его цвѣтами, такъ что лукошечко горитъ какъ жаръ. Купальскiй дзедокъ — добрый. Если встрѣтиться съ нимъ и разостлать предъ нимъ бѣлую скатерть, то онъ броситъ на нее одинъ цвѣтокъ. Хватай, тогда скорѣе его и, разрѣзавши ладонь правой руки клади подъ кожу: оттуда нечистикъ не достанетъ. Счастливый обладатель чуднаго цвѣтка получаетъ даръ всевѣдѣнiя, а въ особенности знаетъ, гдѣ какiе клады лежатъ и какъ къ нимъ приступиться, знаетъ, какiя заклятiя на нихъ наложены и какъ ихъ отчаровать. Понятно что, "нечисьцики", стерегущiе клады, всѣми силами стараются отнять цвѣтокъ."
Пережитки древняго мiросозерцанiя у бѣлорусовъ. Этнографическiй очеркъ А.Е.Богдановича (504: с.30-31)
"Папараць, як абвяшчае павер'е, цвяце толькі ў ноч на Купалле (23 чэрвеня) і квітнее адзін міг; кветкі яго гараць, як іскрынкі. Завалодаць гэтымі кветкамі вельмі цяжка, бо нячыстая сіла пастаўляе да гэтага ўсялякія перашкоды: адводзіць вочы, а найбольш палохае рознымі страхамі, так што за гэтую справу трэба брацца ўмеючы, і нават не кожнаму чарадзею яно па сілах. Часцей тыя, хто пойдзе ў лес за гэтай цудоўнай кветкай, паміраюць са страху.
Купальскія кветкі бесперашкодна збірае толькі Купальскі дзядок; ён ходзіць з кошыкам і напаўняе яго кветкамі, таму кошык гарыць, як жар. Купальскі дзядок — добры. Калі сустрэцца з ім і разаслаць перад ім белы абрус, то ён кіне на яго адну кветку. Хапай тады хутчэй яе і, разрэзаўшы далонь правай рукі, кладзі пад скуру: адтуль нячысцік не дастане. Шчаслівы ўладальнік цудоўнай кветкі атрымлівае дар ведаць пра ўсё на свеце і асабліва ведае, дзе якія скарбы ляжаць і як да іх прыступіцца, ведае, якія закляцці на іх накладзены і як іх адчараваць. Зразумела, што нячысцікі, якія сцерагуць скарбы, усімі сіламі стараюцца адабраць кветку."
А.Я.Багдановіч "Перажыткі старажытнага светасузіраньня ў беларусаў" (156: с.42)
У рэальнасці папараць ніколі не цвіце, а размнажаецца спорамі. Што жа тычыцца міфа пра папараць-кветку — то акрамя першапачаткова казачнага паходжання, існуюць і некалькі абгрунтаваных версій яго з'яўлення: першая спасылаецца на тое, што пры састарэлай, менш дакладнай класіфікацыі, да папарацей маглі быць прылічаны падобныя да іх па форме лісця, кветкавыя расліны (у тым ліку, і тыя, кветкі якіх раскрываюцца выключна ўначы), па іншай версіі, правобразам "папараць-кветкі" мог стаць каралеўскі чыставуст (ён жа чыставуст велічавы, чыставуст царскі або асмунда каралеўская), папараць, які сустракаецца на захадзе Беларусі, верхнія кластары лісця якой выглядаюць як суквецці, за што дадзеную расліну таксама называюць "квітнеючай папараццю".
Онлайн источникиАнлайн крыніцыŹródła internetoweОнлайн джерелаOnline sources
Статус статьиСтатус артыкулаStatus artykułuСтатус статтіArticle status:
Зверушка (вроде готовая статья, но при этом велика вероятность расширения)
Подготовка статьиПадрыхтоўка артыкулаPrzygotowanie artykułuПідготовка статтіArticle by:
Адрес статьи в интернетеАдрас артыкулу ў інтэрнэцеAdres artykułu w internecieАдрес статті в інтернетіURL of article: //bestiary.us/kupalskij-dedok
Культурно-географическая классификация существ:
Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:
Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:
Культурно-географічна класифікація істот:
Cultural and geographical classification of creatures:
Ареал обитания:
Арэал рассялення:
Areał zamieszkiwania:
Ареал проживання:
Habitat area:
Псевдо-биологическая классификация существ:
Псеўда-біялагічная класіфікацыя істот:
Pseudo-biologiczna klasyfikacja istot:
Псевдо-біологічна класифікація істот:
Pseudo-biological classification of creatures:
Физиологическая классификация:
Фізіялагічная класіфікацыя:
Fizjologiczna klasyfikacja:
Фізіологічна класифікація:
Physiological classification:
Форумы:
Форумы:
Fora:
Форуми:
Forums: