Ćmuch — postać demoniczna z kategorii demonów wodnych i bagiennych, występująca w podaniach wierzeniowych Lasowiaków^* z okolic Tarnobrzega.

...był to wyjątkowo "gnuśny demon sadowiący się w sąsiedztwie zbiorników wodnych". Swym wyglądem miał przypominać ogromną żabę z niewielkimi zaokrąglonymi uszami i niezbyt dużym, ale nieco podkręconym, szpiczastym ogonem. "Siedział zawsze w kuczki jak żaba". O jego obecności miały świadczyć jedynie dziwne odgłosy w postaci "nagłego plusku do wody czegoś niewidzialnego", lub silne zawirowanie powietrza ponad taflą wody, wzgłednie "zburzenie" oraz "szumienie" wody w jakimś miejscu. W przeciwieństwie do innych demonów ćmuch nigdy nie zbliżał się do ludzi, tylko "straszył", szczególnie "leniwych i niechątnych do pracy". Jednak od takich miejsc, gdzie rzekomo ćmuch miał przebywać, stronili także inni bardziej zabobonni ludzie.

Wilhelm Gaj-Piotrowski "Duchy i demony w wierzeniach ludowych
z okolic Stalowej Woli, Rozwadowa i Tarnobrzega" (1459; 855: s.101-102)

Ćmuch to tajemnicza istota, której nikt nigdy nie widział osobiście. Ten zamieszkujący w sąsiedztwie jezior, stawów i bagien stworek podobno był wielkości psa, podobno sylwetką przypominał żabę i podobno miał krótki, zakręcający ku górze ogonek. Zawsze w porę słysźał nadchodzących intruzów. O tym, że właśnie się go spotkało, świadczyć miał tylko nagły plusk, jaki rozlegał się, gdy spłoszony ćmuch wskakiwał do wody. Właściwie nie wiadomo, w jaki sposób udawało mu się tak skutecznie unikać ludzkiego towarzystwa. Niejaki wpływ na to miąło zapewne wierzenie mówiące, iż ćmuch straszył tyłko leniwych ludzi. Jakiemu więc człowiekowi zależałó, by po spotkaniu z demonem rozgłaszać, iż ten oficjalnie "namaścił" go na obiboka? — tylko wyjątkowo głupiemu, a w opowieści głupka nikt nie wierzy. Prawdopodobnie właśnie dlatego nikt nigdy nie widział ćmucha na własne oczy.

Paweł Zych, Witold Vargas "Bestiariusz słowiański" (657: s.58)