Паводле беларускага і, мабыць таксама, украінскага фальклёру, міфічная істота, якая па розных аповедах выкрадае маленькіх непаслухмяных дзяцей, альбо яўрэяў незалежна ад узросту. Сам тэрмін "Хапун" уяўляе сабой скажоную назву Юдэйскага свята Йом Кіпур (Судны дзень), што зблізілася з дзеясловам "зхапіць", "хопити" (Хапун ухопіць), паколькі, згодна з беларускімі, украінскімі і польскімі павер'ямі, у дзень Йом Кіпура злы дух хапун хапае аднаго габрэя або габрэйку і ўносіць іх з сабой (1203: с.304; 1237: с.470).

Згодна з уяўленнямі, штогод у судную ноч чорт хапае з яўрэйскага мястэчка яўрэя або яўрэйку, каб у віхры аднесці ў балота ці якую іншую пустку ці закатаваць да смерці. У глухую поўнач уздымаецца бура, гасне святло, калі свечкі зноў запальваюць, то выяўляецца, што аднаго яўрэя ўжо няма. Такі факт прымаюць смірэнна, бо ведаюць, што гэта ўчынак чорта (1025: с.496).

"Лейка, не нашед своего мужа в шинке и не докликавшись его по двору, всплеснула руками, взвыла и закричала, что его унес Хапун, явившийся в виде солдата."

Орест Сомов "Сказки о кладах", 1830 (1198)

Асабліва ўсіх зацікавіла вестка пра слабодскага Янкеля. Усе яго добра зналі як здаровага, крэпкага чалавека, а тут Донька кажаць, што ў страшную ноч яго «хапун» хапіў і ўтапіў у рэчцы, дзе брат яго Шмэрка і найшоў. Стыдаючыся і баючыся выдаць гэту вялікую тайну хрысціянам, Шмэрка схаваў брата ў хляве і толькі праз месяц пусціў чуткі, што брат, быццам, сваёй смерцю памёр.

Усе слухаўшыя шчыра верылі ў гэта здарэнне, як верылі ў тое, што кажны год у Страшную ноч каго-нібудзь з жыдоў задушваець хапун.

Лявон Гвозд "Праклёнышы", 1913 (1197: с.192)

Гэты матыў адбіўся і ў запісанай А.Сержпутоўскім казцы, калі яўрэі запрасілі на сваю малітву парубка, але той аказаўся сам ведзьмаком. Выратаваць схопленага яўрэя таксама можа хрысціянін — у адной з легендаў ён здымае небараку з верхавіны дрэва. У Гомельскім Палессі ноч з бурай і громам, калі уладарыць Xапун, носіць часам назву Рабінавай (1025: с.496).

У Калінкавіцкім раёне зафіксаваная адзінкавая звестка пра выкарыстанне слова «хапун» не ў якасці наймення дэманалагічнага персанажа, але як пра назву самога суднага дня (Ём Кіпур):

"Иврейский празник хапун, кагды гусы летят. В тот дэн ани (яўреі) моляца, плачат, крычат" (1025: с.496).

З цягам часу з легенды пра незразумелае для славян іудзейскае свята, Хапун быў перанесены ў формулу застрашвання дзяцей. Па шэрагу уласцівасцяў ён збліжаецца з вадзяным духам або тапельцам: ён сядзіць у вадзе і кліча туды людзей. На фарміраванне гэтага матыву паўплываў, верагодна, абрад маленьня над вадой, які ўваходзіць у структуру Йом Кіпур (1237: с.470).

Хапун ухопить табе. И понясэ ужэ. Хапун зўали, это колысь як еврэи над водой молилиса, таки у йих буў празник хапун, а як ужэ идуть до хаты и танцують, радуюцца, шо не схопиў хапун их. Йин, кауть, хўатае. Это той хапун, которы крычить на озере: «Сюда, сюда». Это та самая нечыста сила.

Запісала О.В.Саннікава ў сяле Нобель Зарэчненскага раёна Ровенскай вобласці
ў 1980 годзе ад Хадневіч Анны Карпаўны, 1905 г.н. (1237: с.492)

Гэтаксама адзіная звестка паходзіць з Вілейшчыны, дзе хапун паўстае міфічнай істотай, якой страшылі маленькіх дзяцей:

Маленькіх дзяцей нярэдка страшылі Хапуном. Хапун — невялічанькі, скурчаны дзядок з доўгай сівою барадою і з вельмі вялікаю торбаю — большай, чым ён сам. Хапун лётае па ветры, прыглядаючыся, дзе якое дзіця не слухаецца старэйшых, капрызіць. Тады некалі падпільнуе, каб дзіця гэтае адышлося далей ад дому, хапае яго і саджае ў сваю торбу. Як толькі пасадзіць дзіця ў торбу і завяжа яе, то тут ужо крычы не крычы — ніхто не пачуе. А каб раптам хто і пачуў, то Хапуна ўжо і след прастыне, бо носіцца ён вельмі хутка. Убачыць Хапуна папярэдне, каб схавацца ці ўцячы ад яго, таксама немагчыма, бо ён нябачны, і паказваецца тады, як развяжа торбу. А торбу ён развязвае толькі ў сябе дома.

— Не ідзі далека ад дому — Хапун ухопіць, пасадзіць у торбу і панясе за цёмны лес. А за цёмным лесам — балота, пасярод балота — стары корч, пад тым карчом — нара. Там і жыве Хапун. Ён носіць у сваю нару непаслухмяных дзяцей, усяляк з іх здзекуецца, нават б'е іх крапівою. I ніхто ўжо гэтых дзяцей не знойдзе: ні мама, ні тата, бо ніякі чалавек яшчэ ніколі не даходзіў да жытла Хапуна. I ніводнае дзіця не ўцячэ ад Хапуна. А як ужо гэтыя дзеці вырастаюць, то робяцца Хапунамі. I дзяўчаткі таксама робяцца. У іх вырастае доўгая сівая барада па калена.

Такая перасцярога звычайна стрымлівала нават вельмі непаседлівых і дураслівых дзяцей.

Запісаў А.У.Лукша, Вілейскі раён Мінскай вобласці (449: с.642)